Choroba refluksowa przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest choroba refluksowa przełyku?

Choroba refluksowa przełyku (GERD – z ang. gastroesophageal reflux disease) to przewlekłe schorzenie przewodu pokarmowego, polegające na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Zjawisko to może prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej przełyku, a w konsekwencji do wystąpienia stanów zapalnych, nadżerek, a nawet zmian przednowotworowych. Refluks zazwyczaj objawia się pieczeniem za mostkiem (zgagą), ale może również przebiegać bezobjawowo.

U osób zdrowych dolny zwieracz przełyku zapobiega cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej. W przypadku wystąpienia refluksu mechanizm ten ulega osłabieniu lub rozluźnia się zbyt często, co umożliwia przedostawanie się soku żołądkowego do przełyku. Obecność kwasu w przełyku nie tylko wywołuje objawy, ale również sprzyja powstawaniu zmian w obrębie śluzówki i prowadzi do przewlekłej choroby.

Najczęstsze przyczyny refluksu żołądkowo-przełykowego

Jedną z kluczowych przyczyn choroby refluksowej jest dysfunkcja dolnego zwieracza przełyku. Może ona wynikać z czynników anatomicznych, takich jak przepuklina rozworu przełykowego przepony, ale też z czynników funkcjonalnych – na przykład niewłaściwej diety, stylu życia czy otyłości. Spożywanie tłustych, pikantnych potraw, a także nadmierna konsumpcja alkoholu i kawy może nasilać objawy choroby.

Znaczenie mają również czynniki hormonalne oraz przyjmowanie niektórych leków, które mogą wpływać na motorykę układu pokarmowego. Do czynników ryzyka refluksu zalicza się także palenie tytoniu, stres oraz siedzący tryb życia. Warto również wspomnieć, że refluks może mieć charakter idiopatyczny – to znaczy, że jego przyczyna nie zawsze daje się jednoznacznie ustalić.

Objawy choroby refluksowej – na co zwrócić uwagę?

Do najczęstszych objawów choroby refluksowej przełyku należą zgaga, kwaśny posmak w ustach, odbijanie oraz uczucie cofania treści pokarmowej do przełyku. W niektórych przypadkach mogą wystąpić również nietypowe symptomy, takie jak chrypka, przewlekły kaszel, uczucie „guli” w gardle czy problemy z przełykaniem. Objawy te mogą się nasilać w pozycji leżącej lub po spożyciu obfitych i tłustych posiłków.

Warto zauważyć, że objawy refluksu mogą nasilać się okresowo lub mieć charakter przewlekły. Długotrwałe ignorowanie symptomów może prowadzić do powikłań, takich jak nadżerki przełyku, przełyk Barretta czy zwężenia przełyku wynikające z przewlekłego zapalenia. W sytuacjach, gdy objawy utrzymują się mimo wdrożenia leczenia objawowego, konieczna jest dalsza diagnostyka, w tym gastroskopia.

Skuteczne metody leczenia refluksu

Podstawą leczenia choroby refluksowej przełyku jest zmiana stylu życia i modyfikacja diety. Rekomendowane są mniejsze, ale częstsze posiłki, unikanie tłustych i drażniących pokarmów, a także rezygnacja z jedzenia na krótko przed snem. Utrzymanie prawidłowej masy ciała i unikanie pozycji leżącej tuż po jedzeniu może znacząco zmniejszyć nasilenie objawów.

W przypadku bardziej uporczywych dolegliwości stosuje się farmakoterapię, której celem jest zmniejszenie kwaśności soku żołądkowego oraz ochrona błony śluzowej przełyku. Leczenie dobiera się indywidualnie, zależnie od nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W niektórych przypadkach rozważa się leczenie chirurgiczne, zwłaszcza jeśli metody zachowawcze okazują się nieskuteczne.

Warto również wspomnieć o wygodzie, jaką daje dostępność e-recepty. Dzięki systemowi elektronicznemu możliwe jest szybsze uzyskanie zaleconych leków bez konieczności każdorazowej wizyty w gabinecie lekarskim. To rozwiązanie znacząco ułatwia kontynuację terapii szczególnie w przypadku schorzeń przewlekłych, takich jak refluks żołądkowo-przełykowy.

Jak zapobiegać nawrotom choroby refluksowej?

Profilaktyka refluksu opiera się głównie na zmianach stylu życia i świadomej diecie. Regularne spożywanie posiłków w małych porcjach, unikanie produktów zwiększających wydzielanie kwasu solnego oraz rezygnacja z alkoholu i papierosów mają kluczowe znaczenie. Zaleca się także unikanie noszenia zbyt obcisłych ubrań, które mogą wywierać dodatkowy nacisk na jamę brzuszną.

Zarówno zdrowy tryb życia, jak i utrzymanie prawidłowej masy ciała przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka nawrotu objawów. Istotne jest także prowadzenie dziennika żywieniowego, który może pomóc w identyfikacji produktów wywołujących objawy. W przypadku nawrotów, mimo profilaktyki, konieczna może być ponowna konsultacja medyczna oraz dostosowanie terapii.

Systematyczna kontrola stanu zdrowia, w tym korzystanie z e-usług medycznych, może ułatwić zarządzanie chorobą. Elektroniczne formy konsultacji oraz możliwość korzystania z e-recepty zmniejszają barierę dostępu do leczenia, zwłaszcza u osób z ograniczoną mobilnością lub przewlekłymi dolegliwościami.

Artykuł powstał przy współpracy z medspan.pl.

Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno – edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę.