Marian Turski, były więzień Auschwitz, został pierwszym laureatem Nagrody Nieobojętności w kategorii Postać przyznawanej przez Oświęcimski Instytut Praw Człowieka. Nagrodę w kategorii Inspiracja otrzymała Beata Machul-Telus, edukatorka i działaczka społeczna zaangażowana w obronę praw człowieka oraz wspierająca edukację dzieci najbiedniejszych krajów Afryki.
Nagroda Nieobojętności OIPC jest formą uhonorowania osób, które w sposób szczególny przyczyniają się do upowszechniania idei praw człowieka i wartości humanizmu, inspirują innych do działań na tym polu, pobudzają ludzką aktywność w celu tworzenia i ustawicznego umacniania społeczeństwa obywatelskiego, edukują dzieci, młodzież i dorosłych pod kątem praktycznego stosowania i popularyzowania praw człowieka.
Nazwa i idea Nagrody nawiązują do słów Mariana Turskiego wypowiedzianych 27 stycznia zeszłego roku w Muzeum Auschwitz podczas uroczystości 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu zagłady. Jego wezwanie – „Nie bądź obojętny” – poruszyło wielu ludzi w Polsce, Europie i na całym świecie.
„Kiedy rok temu przemawiałem w Auschwitzu, nie spodziewałem się – choć o tym najbardziej marzyłem w duchu – że moje słowa znajdą tak szeroki oddźwięk wśród młodych. Jestem szczęśliwy, że i w prezydenckiej kampanii wyborczej i w akcji obronnej LGBT przeciw szkalowaniu, i podczas Strajku Kobiet – wielokrotnie moje słowa znalazły się na transparentach. Nie będę ukrywał, że nagroda OIPC sprawia mi radość. Ale proszę mi uwierzyć, że jest coś jeszcze ważniejszego. Bo jeżeli idea jaką przedstawiasz, znajduje zwolenników, jeżeli staje się pałeczką, którą ludzie przekazują sobie w tym biegu sztafetowym jakim jest życie – czy to nie jest właśnie największa nagroda i satysfakcja dla pomysłodawcy?” – pyta dziś wzruszony Marian Turski.
Równie ważna, jak nieustanne przypominanie o przyczynach tragedii i apelowanie do ludzkich sumień, jest systematyczna i skuteczna edukacja obywatelska, od najmłodszych lat. Ludzie muszą znać i rozumieć znaczenie prawa człowieka, by się o nie upominać, a kiedy wymaga tego czas – mądrze reagować.
Stąd nagroda dla Beaty Machul-Telus – za „działania na rzecz ochrony praw człowieka i obywatela, krzewienie idei wielokulturowości oraz przeciwdziałanie dyskryminacji, a także za aktywne i przynoszące konkretne efekty wspieranie edukacji dzieci najbiedniejszych krajów Afryki Subsaharyjskiej: Beninu i Togo”.
– Edukacja antydyskryminacyjna i wielokulturowa, którą się zajmuję, to otwieranie drzwi do innych światów, pokazywanie piękna różnorodności, ale też uświadamianie konieczności zwalczania własnych demonów: stereotypów, uprzedzeń, nienawiści wobec inności. Kiedy wraz z edukacją zmieniamy nasze postawy, zaczynamy dostrzegać więcej problemów, ale też więcej możliwości ich rozwiązywania. Stajemy się mniej obojętni. To ważne, abyśmy mieli oczy i umysły szeroko otwarte. To właśnie ciekawość świata, dostrzeganie zarówno jego piękna, jak i potworności, angażowanie się w zmiany uwierających nas stanów rzeczy, czyni nas lepszymi ludźmi – we wszystkich wymiarach – podkreśla laureatka.
Nagroda Nieobojętności przyznawana jest w dwóch kategoriach:
POSTAĆ – za wzorcową postawę i wybitny dorobek w obszarze krzewienia i umacniania w społeczeństwie idei praw człowieka.
INSPIRACJA – za wytrwałe i skuteczne działania edukacyjne oraz inspirowanie innych do obywatelskiej aktywności opartej na idei praw człowieka.
***
Największy wpływ na jakość życia na Ziemi miało w ostatnich dekadach ustanowienie i stosowanie praw człowieka. Prawa te są fundamentem cywilizowanych państw, a jednocześnie nadają sens wzrostowi gospodarczemu i materialnemu bogactwu narodów. Ta prawda w Oświęcimiu – u bram Auschwitz, symbolu podeptania człowieczeństwa – wybrzmiewa szczególnie głośno. Starają się ją światu przekazywać działające w mieście instytucje i odwiedzające Auschwitz osobistości.
Oświęcimski Instytut Praw Człowieka jest spójnikiem łączącym te głosy i przedsięwzięcia. Inicjując interdyscyplinarne dyskusje o współczesnych problemach Europy i świata, stwarzając warunki do wymiany wiedzy, doświadczeń i poglądów, OIPC dąży do upowszechnienia idei praw człowieka. Stara się przy tym mobilizować państwa i społeczeństwa oraz międzynarodową opinię publiczną do walki o przestrzeganie owych praw.
Nieodłączną częścią tej misji jest edukacja młodzieży i dorosłych pod kątem poszanowania praw człowieka. OIPC zwraca uwagę na zagrożenia dla europejskiego i globalnego bezpieczeństwa wynikające z łamania podstawowych praw ludzkich. Przekazywaniu rzetelnej wiedzy na ten temat – poprzez seminaria, projekty edukacyjne, publikacje oraz platformę elektroniczną – towarzyszy wychowanie w duchu praw człowieka, by ludzie nie pozostawali obojętni: potrafili zawczasu i skutecznie reagować na zło, a także aktywnie i ofiarnie pomagać skrzywdzonym.
(Źródło: OIPC)
