28 listopada 1939 r. Niemcy spalili Wielką Synagogę w Oświęcimiu. Dokładnie 80 lat później w pobliskiej synagodze Chewra Lomdej Misznajot, jedynej ocalałej z wojennej pożogi oświęcimskiej bożnicy, odbyła się uroczystość upamiętniająca tę tragiczną rocznicę. Goście i mieszkańcy Oświęcimia wzięli udział w koncercie, a następnie w otwarciu Parku Pamięci, który powstał w miejscu po zburzonej przez hitlerowców synagodze.
W trakcie uroczystości padło wiele ważnych słów dotyczących tolerancji, akceptacji innych kultur, religii i poglądów. Podkreślano też jak ważna jest pamięć o ofiarach II wojny światowej.
Wzruszającym momentem, który poruszył serca zgromadzonych, były wspomnienia przedwojennej żydowskiej mieszkanki Oświęcimia- Lei Gletman oraz Barbary Posner. Zwieńczeniem uroczystości w synagodze na placu ks. Skarbka był koncert “Berjozkele” w wykonaniu Oli Bilińskiej z zespołem.
– Oświęcim jest – dzięki Centrum – modelowym przykładem, jak upamiętnić historię społeczności żydowskiej. Mamy muzeum, odrestaurowaną synagogę, park pamięci, dom ostatniego żydowskiego mieszkańca, w którym mieści się obecnie kawiarnia, cmentarz żydowski. Wiele miejsc zostało uratowanych. Drugim naszym filarem jest działalność edukacyjna, która łączy wiedzę o historii i zagładzie ze współczesnością, czyli edukacją antydyskryminacyjną – powiedział Tomasz Kuncewicz, dyrektor Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu.
Tuż po godz. 19 uczestnicy uroczystości wspólne przeszli do Parku Pamięci Wielkiej Synagogi, aby zapalić 80 zniczy wyznaczających obrys dawnej świątyni. Stworzenie parku było możliwe w dużej mierze dzięki hojności wielu osób. Przeprowadzone zostały dwie zbiórki, w których wzięło udział ok. 200 osób, w tym wielu oświęcimian.
– Park Pamięci jest wyrazem szacunku społeczności lokalnej naszego miasta dla jego dziedzictwa wielowiekowej koegzystencji chrześcijańskich i żydowskich Oświęcimian. Wielka Synagoga była najważniejszym żydowskim domem modlitwy w Oświęcimiu, wybudowanym wysiłkiem jego mieszkańców wyznania mojżeszowego” – powiedział Tomasz Kuncewicz.
Powstały dzięki ofiarności instytucji i ludzi dobrej woli park przy ul. Berka Joselewicza pełni funkcję zarówno miejsca pamięci, jak również strefy wypoczynku dla mieszkańców i turystów. Oprócz drzew, krzewów, znajduje się tu także instalacja z historycznymi zdjęciami, modelem Wielkiej Synagogi, a także odsłoniętym fragmentem jej oryginalnej posadzki.
W uroczystości uczestniczyli potomkowie ocalonych z zagłady oświęcimskich Żydów, m.in. z Belgi, Szwecji, Izraela i Stanów Zjednoczonych, przedstawiciele lokalnego samorządu, konsulatów oraz mieszkańcy Oświęcimia i okolic. Powiat Oświęcimski reprezentowała członkini zarządu powiatu Teresa Jankowska.
Fot. WR oraz Andrzej Rudiak
