27 stycznia 1945 roku żołnierze radzieccy przekroczyli granice Oświęcimia i bramy KL Auschwitz-Birkenau. Do wielu pobliskich miejscowości weszli wcześniej. Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej przygotowało w związku z tą rocznicą materiał multimedialny, w którym o wydarzenia sprzed 76 lat, ostatnich godzinach niemieckiej okupacji i wejściu Armii Czerwonej mówią mieszkańcy Oświęcimia i okolicznych miejscowości.
We wspomnieniach sprzed 76 lat powtarzają się obrazy mroźnej i śnieżnej zimy. Radość mieszała się wówczas z niepewnością o przyszłość. Łatwo można było zginąć od przypadkowej kuli – niemieckiej lub radzieckiej.
Temat organizacji pomocy lekarskiej dla więźniów, którzy ocaleli, bo nie byli w stanie iść w marszach śmierci i zostali w obozie, przybliżyła Teresa Wontor-Cichy, historyk z Centrum Badań Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Wieloletni redaktor „Echa Chełmka” Rudolf Iwanek tak w 1967 roku opisywał na łamach tej gazety czas końca wojny w Chełmku.
– Aż przyszedł ów niezapomniany dzień. Dzień 25 stycznia 1945 roku. Całą poprzedzającą go noc grzmiały armaty coraz głośniej i straszniej. Wplata się w tę kanonadę szczekot karabinów maszynowych. Wszyscy już wiedzą, że wyzwolenie się zbliża. Mało kto spał tej nocy, ostatniej w niewoli. Wszystkich dręczy niepewność jak się zachowają uciekający Niemcy – pisał.
Relacjonował, że po południu od strony Libiąża przyjechały trzy ciężkie czołgi niemieckie. Zajęły pozycje obronne z lufami skierowanymi na wschód. Żołnierze niemieccy utworzyli też stanowisko karabinu maszynowego. Wieczorem nie było już ani czołgów ani żołnierzy. Na koniec Niemcy wysadzili most na Przemszy.
Halina Skrzypczyk ze Starych Stawów w styczniu 1945 roku miała 6 lat. Opowiadała, gdy do miejscowości weszli Rosjanie, niewiele brakowało, a rozstrzelaliby jej dwóch braci – Ludwika i Adama. Wzięli ich za Niemców. Przyczyną był portret Hitlera, który został na ścianie w domu, w którym wcześniej mieszkali volksdeutsche.
Więcej na stronie Muzeum Pamięci: https://www.muzeumpamieci.pl/
(Źródło: Muzeum Pamięci)
