80 lat temu sowieccy zbrodniarze zamordowali w Charkowie, Katyniu, Smoleńsku i Twerze prawie 22 tysiące polskich jeńców. 13 kwietnia w szczególny sposób wspominamy zabitych przez NKWD. 13 kwietnia 1943 r. radio w Berlinie poinformowało o odkryciu masowych grobów polskich w Katyniu.
Zbrodnia odkryta przez Niemców miała posłużyć do skompromitowania Stalina i – w konsekwencji – do rozbicia lub przynajmniej osłabienia koalicji antyniemieckiej. Rządy USA i Wielkiej Brytanii znały prawdę, ale nie były zainteresowane nadawaniem jej rozgłosu, bo zagrażało to sojuszowi z Moskwą w wojnie z Hitlerem.
Sowieci przyznali się do zbrodni katyńskiej dopiero 13 kwietnia 1990 r. Dwa lata później szef Archiwów Państwowych Federacji Rosyjskiej na polecenie prezydenta Borysa Jelcyna przedstawił prezydentowi Polski Lechowi Wałęsie kopie dokumentów z teczki specjalnej, dotyczące zbrodni popełnionych w Katyniu, Charkowie i Kalininie (Twerze).
W 2007 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej – oficerów Wojska Polskiego, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariuszy Policji Państwowej i Straży Więziennej, urzędników i wszystkich innych przedstawicieli polskiej inteligencji, zamordowanych przez reżim sowiecki i pogrzebanych na cmentarzach w Bykowni, Charkowie, Katyniu i Miednoje.
Na terenie powiatu oświęcimskiego jest wiele miejsc, w których zostały upamiętnione ofiary zbrodni katyńskiej.
Jednym z bardziej znanych jest kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Oświęcimiu. 20 lat temu odsłonięto w tej świątyni tablicę z nazwiskami zabitych 11 Polaków – jeńców wojennych. W 2017 r., obok, zawisła druga tablica z kolejnymi czterema nazwiskami polskich jeńców zastrzelonych przez Sowietów.
Na tablicach pamiątkowych umieszczonych na ścianie kościoła św. Małgorzaty i Katarzyny w Kętach, wśród wielu nazwisk mieszkańców Kęt i Nowej Wsi – ofiar obu wojen światowych – także znajdują się nazwiska pomordowanych w Katyniu.
Inną z form upamiętnienia polskich ofiar są Dęby Pamięci posadzone przy wielu szkołach w naszym powiecie. Na przykład przy „Dwójce” w Oświęcimiu znajduje się drzewo poświęcone pamięci Józefa Szarka, urodzonego w 1896 roku w Smolicach. Jako policjant przed wojną pełnił służbę w Warszawie. Trafił do obozu w Ostaszkowie i został zamordowany przez NKWD. Przy innych placówkach w ten sam sposób upamiętniono por. Mariana Drosta, asp. policji Adama Poniatowskiego i ppor. policji Michała Pachołka.
Z kolei przy szkole w Gorzowie od 10 lat rośnie dąb poświęcony pamięci oświęcimianina, chorążego Edwarda Honkisza, który zginął w Katyniu.
W tym roku 80. rocznica Zbrodni Katyńskiej wypada w czasie pandemii. W związku z tym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego informuje, że z inicjatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy powstało wirtualne upamiętnienie tej narodowej tragedii. Wirtualna ekspozycja znajduje się na specjalnie w tym celu przygotowanej stronie internetowej pod adresem: www.80rocznicakatynia.pl
(Źródło: Muzeum Pamięci, IPN)
