24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Został ustanowiony z inicjatywy Prezydenta RP w 2017 r., w rocznicę śmierci rodziny Ulmów z Markowej. 24 marca 1944 w wyniku donosu niemieccy żandarmi rozstrzelali w Markowej (Podkarpacie) rodzinę Ulmów: ciężarną Wiktorię i Józefa oraz ich 6 dzieci: Stanisławę, Barbarę, Władysława, Franciszka, Antoniego i Marię. Wraz z nimi zginęło 8 ukrywanych przez nich Żydów z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner.
Także 24 marca, w 1941 r., w ramach „Aktion Reinhardt” niemieccy okupanci zlikwidowali getto w Lublinie. W momencie likwidacji przebywało w nim ok. 37 tys. osób.
W Oświęcimiu dzień ten, zgodnie z Uchwałą Rady Miasta, zostanie uczczony poprzez złożenie wiązanki kwiatów przez delegację Prezydenta Miasta Oświęcim na płycie grobu Nieznanego Żołnierza na Placu Tadeusza Kościuszki. W związku z zagrożeniem koronawirusem nie odbędzie się zorganizowana ceremonia (jak to ma miejsce przy innych świętach).
***
Podstawowym celem Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej jest pokazanie bohaterskich postaw Polaków, którzy w czasie okupacji niemieckiej pomagali Żydom, ryzykując życie swoje i swoich rodzin. Jest to pierwsza w Polsce placówka muzealna zajmująca się tematyką ratowania ludności żydowskiej na okupowanych ziemiach polskich podczas Zagłady. Wystawa główna pokazuje poznane i udokumentowane przypadki udzielania pomocy Żydom na terenie obecnego województwa podkarpackiego. W przyszłości MPRŻ swoim zainteresowaniem obejmie inne ziemie okupowanej Polski.
Kładąc nacisk na współczującą i ofiarną postawę Polaków wobec cierpienia Żydów podczas II wojny światowej, nie zapomniano o niechlubnych aspektach w stosunkach polsko-żydowskich podczas okupacji niemieckiej. MPRŻ jest ważnym głosem w dyskusji na temat postawy Polaków wobec Zagłady.
Wystawa dedykowana jest wszystkim, którym zależy na dialogu i wzajemnym szacunku i każdemu, kto zechce poznać cząstkę swojej lokalnej historii, opowiedzianej na tle tragicznych wydarzeń, których doświadczyła Polska i Europa w czasie II wojny światowej.
Wystawa “Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej” dostępna jest TUTAJ
Zachęcamy także do obejrzenia filmu przygotowanego specjalnie na tę okazję przez Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Przybliża nieznaną historię dwóch mieszkanek Zatora – Władysławy Ochwat Wrażeń i Marii Hajdo Wieliczko, które z narażeniem własnego życia, pomogły dziewczynce żydowskiej narodowości – Noemi Berter. Pierwsza z nich w ubiegłym roku została uhonorowana medalem i dyplomem „Sprawiedliwej wśród Narodów Świata”.
(Źródło i grafika: Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Link do wystawy: IPN)
